=> เมืองน่าน เป็นเมืองที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรม และมีความหลากหลายทางชาติพันธุ์
=> ความมีเสน่ห์ ของเมืองน่านนอกจากวัดวาอารามแล้ว ความเป็นชนเผ่า จารีต ประเพณี ของแต่ละชุมชน ก็มีเสน่ห์ไม่แพ้กัน
=> ความหลากหลายทางชาติพันธุ์ คือที่มาของประเพณีต่างๆ
ชนเผ่าม้ง อ.ปัว ( ป่ากลางฯ )
แต่เดิม ชุมชนนี้ สถานที่แห่งนี้ คือป่าชุมชนของชาวตำบลศิลาแลง ตำบลวรนคร เป็นป่าใหญ่เป็นแหล่งอาหารทางธรรมชาติให้กับสองตำบลนี้ แต่ด้วยภัยทางสงคราม คอมมิวนิสต์และทหารทางรัฐบาลต่อสู้กัน ด้วยภัยสงครามนี้ทำให้ชนเผ่าม้งในสถานที่สีแดงในป่าเขาอยู่ไม่ได้ต้องอพยพ ลงมาหาที่ที่ปลอดภัยเพื่อตั้งรกรากที่อยู่อาศัยใหม่
ในสมัย นั้นชนเผ่าม้งเร่ร่อนมาก จนกำนันตำบลศิลาแลงยืนมือเข้ามาช่วย จัดการสถานที่ที่เป็นป่าชุมชน แบ่งสรรปันส่วนให้กับพี่น้องร่วมชาติด้วยกันให้เป็นที่อยู่อาศัยและทำมาหากิน เพื่อสร้างชีวิตใหม่
ในยุคแรกๆ ชนเผ่าม้งที่อพยพมาได้รับความช่วยเหลือจากหลายฝ่ายทั้งทางภาครัฐและชุมชนข้างๆ การประกอบอาชีพก็ยังคงต้องประกอบอาชีพรับจ้างทั่วไป แต่คนม้งมีความก้าวหน้าทางการค้าและมีเครือข่ายที่อยู่ในประเทศที่สามเยอะพอสมควร การเป็นอยู่เลยดีขึ้นมาก
วัฒนธรรม เกี่ยวกับการตาย คนม้ง จะนับถือผีเป็นส่วนใหญ่ หลังๆมาคนบางส่วนจะนับถือคริสต์ และพุทธ บางส่วน แต่โดยลึกแล้วก็ยังนับถือผี อยู่เช่นกัน
เมื่อมีการตายเกิดขึ้น ทุกคนในที่นี้จะให้ความสำคัญมากๆ ยิ่งคนที่ลูกชายเยอะๆ จะมีความเชื่อที่มีมาช้านานของขนเผ่า เขาจะสังเวยชีวิตสัตว์ ( วัว , ควาย ) เท่ากับจำนวนลูกชาย ส่วนลูกผู้หญิงที่แต่งงานแล้วก็จะมีส่วนของลูกเขยอีกหนึ่งตัว ถ้าคนที่ตายนั้นมีลูกมากจำนวนวัว , ควาย ก็จะเพิ่มปริมาณการตายเพิ่มขึ้น ซึ่งนั่นคือเรื่องในอดีต ในปัจจุบันนี้ ที่ผมได้ไปสัมผัสมา ผู้ตายถึงแม้จะมีลูกมากปานใด ก็จะจำกัดจำนวนวัว , ควาย อย่างมากที่สุด อยู่ที่ 2 ตัวเท่านั้น ซึ่งก็เป็นการปรับตามสถานการณ์ในปัจจุบัน
วัฒนธรรม ปีใหม่ม้ง ในแต่ละปีคนม้งที่นี่จะจัดงานปีใหม่ม้งที่ยิ่งใหญ่มากๆ คนม้งที่อื่นจะมาร่วมงานเป็นจำนวนมากเช่นกัน การจัดงานจะดำเนินงานเกือบ 10 วัน มีงานทั้งกลางวันและกลางคืน มีมหรสพ ต่างๆนาๆ มากมาย
การโยนลูกช่วง เป็นหนึ่งในกิจกรรมที่ บ่าว - สาว จะมาทำกิจกรรมนี้กัน ใครสักคนที่จะเป็นคู่ครอง (การเลือกคู่) นี่คือกรรมวิธีหนึ่ง ที่หนุ่ม - สาว จะดูใจกัน ได้พูดคุยกัน ในระหว่างที่พูดคุยก็โยนลูกช่วงไป ร้องเพลงเกี้ยวพากันไป ถ้าถูกใจกันก็ไปด้วย ถ้าไม่ต้องตากันก็แยกย้ายกันไป
ก่อนที่จะมีกรรมวิธีนี้เกิดขึ้นผู้ใหญ่ของฝ่ายหญิงจะเป็นคนที่เลือกให้มาโยนด้วย ในระหว่างที่โยนแม่ของฝ่ายหญิงก็จะนั่งอยู่ด้านหลังสังเกตการณ์ไปด้วย
ในเมื่อลูกสาวหายไป เป็นที่รู้กันว่าไปอยู่กับใคร พ่อแม่จะไม่เดือดร้อนเลย ถือว่าได้รับรู้แล้วว่าไปไหน อยู่กับใคร มาอีกทีอาจจะได้เลี้ยงหลานอีกคน
เป็นเรื่องใหญ่ของการศึกษา การศึกษาที่นี่เป็นเรื่องสุ่มเสี่ยงมากกับเด็กนักเรียนจะหายไปกลางคัน เด็ก ป.6 หลายคนหายไปในช่วงปีใหม่ม้ง ซึ่งเป็นที่รู้กันในหมู่คณะครูว่าเด็กที่หายไปนั้นไปไหน บางคนมาลาออก บางคนหายไปดื้อๆ เป็นเรื่องท้าทายมากกับเรื่องนี้ ที่จะเปลี่ยนความเชื่อและความคิดของคนในชุมชน ที่จะให้เขาเข้าใจในเรื่องนี้
ในปัจจุบันอัตราการหายไปของนักเรียนเริ่มหายไป ซึ่งเป็นการดีและเป็นทิศทางที่ดี ในการเปลี่ยนรูปแบบการศึกษาใหม่ให้นักเรียนได้เข้าใจและตระหนักถึงสิ่งที่เกิดขึ้นในชนเผ่าของเขา ความเชื่อบางอย่างที่ควรจะเปลี่ยนแปลงและแก้ไข
ปัญหาสังคม ชุมชนแห่งนี้ถูกมองในทางลบมาตลอดจากคนภายนอก ว่าเป็นหมู่บ้านที่มีการค้ายาเสพติดที่สูงและมีอัตราการจับกุมสูงมาก และมันก็เป็นเรื่องท้าทายเช่นกัน ของนักปกครองท้องถิ่นที่จะแก้ไขปัญหานี้
ปัจจุบัน การเข้าเยี่ยมครัวเรือนเพื่อสำรวจจำนวนประชากรหรือการเยี่ยมบ้านนักเรียนเป็นไปได้ง่ายขึ้นและครูได้ถูกยอมรับมากขึ้น การเข้าถึงง่ายมากขึ้น ความไว้วางใจมากขึ้น
=> ความมีเสน่ห์ ของเมืองน่านนอกจากวัดวาอารามแล้ว ความเป็นชนเผ่า จารีต ประเพณี ของแต่ละชุมชน ก็มีเสน่ห์ไม่แพ้กัน
=> ความหลากหลายทางชาติพันธุ์ คือที่มาของประเพณีต่างๆ
ชนเผ่าม้ง อ.ปัว ( ป่ากลางฯ )
แต่เดิม ชุมชนนี้ สถานที่แห่งนี้ คือป่าชุมชนของชาวตำบลศิลาแลง ตำบลวรนคร เป็นป่าใหญ่เป็นแหล่งอาหารทางธรรมชาติให้กับสองตำบลนี้ แต่ด้วยภัยทางสงคราม คอมมิวนิสต์และทหารทางรัฐบาลต่อสู้กัน ด้วยภัยสงครามนี้ทำให้ชนเผ่าม้งในสถานที่สีแดงในป่าเขาอยู่ไม่ได้ต้องอพยพ ลงมาหาที่ที่ปลอดภัยเพื่อตั้งรกรากที่อยู่อาศัยใหม่
ในสมัย นั้นชนเผ่าม้งเร่ร่อนมาก จนกำนันตำบลศิลาแลงยืนมือเข้ามาช่วย จัดการสถานที่ที่เป็นป่าชุมชน แบ่งสรรปันส่วนให้กับพี่น้องร่วมชาติด้วยกันให้เป็นที่อยู่อาศัยและทำมาหากิน เพื่อสร้างชีวิตใหม่
ในยุคแรกๆ ชนเผ่าม้งที่อพยพมาได้รับความช่วยเหลือจากหลายฝ่ายทั้งทางภาครัฐและชุมชนข้างๆ การประกอบอาชีพก็ยังคงต้องประกอบอาชีพรับจ้างทั่วไป แต่คนม้งมีความก้าวหน้าทางการค้าและมีเครือข่ายที่อยู่ในประเทศที่สามเยอะพอสมควร การเป็นอยู่เลยดีขึ้นมาก
วัฒนธรรม เกี่ยวกับการตาย คนม้ง จะนับถือผีเป็นส่วนใหญ่ หลังๆมาคนบางส่วนจะนับถือคริสต์ และพุทธ บางส่วน แต่โดยลึกแล้วก็ยังนับถือผี อยู่เช่นกัน
เมื่อมีการตายเกิดขึ้น ทุกคนในที่นี้จะให้ความสำคัญมากๆ ยิ่งคนที่ลูกชายเยอะๆ จะมีความเชื่อที่มีมาช้านานของขนเผ่า เขาจะสังเวยชีวิตสัตว์ ( วัว , ควาย ) เท่ากับจำนวนลูกชาย ส่วนลูกผู้หญิงที่แต่งงานแล้วก็จะมีส่วนของลูกเขยอีกหนึ่งตัว ถ้าคนที่ตายนั้นมีลูกมากจำนวนวัว , ควาย ก็จะเพิ่มปริมาณการตายเพิ่มขึ้น ซึ่งนั่นคือเรื่องในอดีต ในปัจจุบันนี้ ที่ผมได้ไปสัมผัสมา ผู้ตายถึงแม้จะมีลูกมากปานใด ก็จะจำกัดจำนวนวัว , ควาย อย่างมากที่สุด อยู่ที่ 2 ตัวเท่านั้น ซึ่งก็เป็นการปรับตามสถานการณ์ในปัจจุบัน
วัฒนธรรม ปีใหม่ม้ง ในแต่ละปีคนม้งที่นี่จะจัดงานปีใหม่ม้งที่ยิ่งใหญ่มากๆ คนม้งที่อื่นจะมาร่วมงานเป็นจำนวนมากเช่นกัน การจัดงานจะดำเนินงานเกือบ 10 วัน มีงานทั้งกลางวันและกลางคืน มีมหรสพ ต่างๆนาๆ มากมาย
 |
| การโยนลูกช่วง |
ก่อนที่จะมีกรรมวิธีนี้เกิดขึ้นผู้ใหญ่ของฝ่ายหญิงจะเป็นคนที่เลือกให้มาโยนด้วย ในระหว่างที่โยนแม่ของฝ่ายหญิงก็จะนั่งอยู่ด้านหลังสังเกตการณ์ไปด้วย
ในเมื่อลูกสาวหายไป เป็นที่รู้กันว่าไปอยู่กับใคร พ่อแม่จะไม่เดือดร้อนเลย ถือว่าได้รับรู้แล้วว่าไปไหน อยู่กับใคร มาอีกทีอาจจะได้เลี้ยงหลานอีกคน
 |
| ลูกข่าง |
ในปัจจุบันอัตราการหายไปของนักเรียนเริ่มหายไป ซึ่งเป็นการดีและเป็นทิศทางที่ดี ในการเปลี่ยนรูปแบบการศึกษาใหม่ให้นักเรียนได้เข้าใจและตระหนักถึงสิ่งที่เกิดขึ้นในชนเผ่าของเขา ความเชื่อบางอย่างที่ควรจะเปลี่ยนแปลงและแก้ไข
ปัญหาสังคม ชุมชนแห่งนี้ถูกมองในทางลบมาตลอดจากคนภายนอก ว่าเป็นหมู่บ้านที่มีการค้ายาเสพติดที่สูงและมีอัตราการจับกุมสูงมาก และมันก็เป็นเรื่องท้าทายเช่นกัน ของนักปกครองท้องถิ่นที่จะแก้ไขปัญหานี้
ปัจจุบัน การเข้าเยี่ยมครัวเรือนเพื่อสำรวจจำนวนประชากรหรือการเยี่ยมบ้านนักเรียนเป็นไปได้ง่ายขึ้นและครูได้ถูกยอมรับมากขึ้น การเข้าถึงง่ายมากขึ้น ความไว้วางใจมากขึ้น
สีสันงานปีใหม่ม้ง
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น